Bloedprikken & Dormicum

Ik wist niet dat bloedprikken zo ingewikkeld kon zijn! Tot nu toe lukte het altijd redelijk bij Bommel, maar dit keer werd onze jaarlijkse priksessie een enorme puzzeltocht…

– Met mijn dank aan Dr. Leroy, kinderintensivist in het Maastricht UMC+ en directeur van de Pediatrische Procedurele Sedatie Unit, voor de informatie over Dormicum en feitelijke check. – 

Prikken, buisjes opsturen, wachten en de uitslag. Klaar! Alleen dit keer niet. Ineens bleken Bommels vaten niet te vinden. Geen idee waar die gebleven zijn. En omdat er nog geen plan was voor het voorkomen van dwang, werd Bommel in de houdgreep genomen en in haar voet geprikt. Dat leek de beste plek. Na een onplezierige sessie en een bont en blauw voetje, kregen we ook nog eens een uitslag die we niet aan hadden zien komen: schildklierproblemen. Mogelijk een te snel werkende. Maar: ‘dat weten we niet zeker, want we hebben te weinig bloed om alle waardes goed te kunnen checken. Dus het moet nog een keer…’

Prikpoging 2 
Bij poging 2 zorgde ik voor een plan, samen met onze Arts voor Verstandelijk Gehandicapten (AVG): Lorazepam om Bommel meer relaxed te maken en EMLA pleisters als pijnbestrijding. Voor de zekerheid heb ik er op meerdere plekken een geplakt. Je weet maar nooit! De Lorazepam heeft o.a. bij de Uroloog en de Orthopeed goed gewerkt bij Bommel, dus ik hoopte dat dit nu ook het geval zou zijn. Maar ook deze keer bloedprikken werd een fiasco. Bommel verzette zich met hand en tand, zoals ze altijd doet. Met moeite werd er een piepklein buisje met bloed gevuld. Hopelijk genoeg om in ieder geval die schildklierwaardes te checken. Maar nee, de uitslag dit keer: ‘de schildklierwaardes lijken nu goed, maar we hebben te weinig bloed om het zeker te weten. Dus het moet nog een keer.’ We hadden nu dus geen idee welke uitslag betrouwbaar was. Absoluut niet fijn.

Poging 3…
Wat begon als gewone, routinematige check werd nu een soort gebed zonder eind. Maar deze 3e keer werd er niet geprikt tot we Bommels prikplan geoptimaliseerd hadden. De Lorazepam bleek voor haar geen goede oplossing. Dit zorgde er ‘alleen’ voor dat ze zich meer relaxed voelde. Dat is dus niet voldoende voor haar als het om bloedprikken gaat, dat heeft ze ons duidelijk laten merken!
Onze AVG stelde een lage dosering Dormicum voor (ook wel: Midazolam). Dit middel maakt echt suf. Een spannende factor voor ons was wat dit medicijn met Bommels ademhalingsproblemen zou doen. Omdat het een spierverslappend effect heeft, zorgt het er ook voor dat je ‘ademhalingsorgaan’ slapper wordt. Daarom kreeg ze het middel niet thuis, maar in een behandelkamer van ’s Heerenloo.

Reacties op social media
Die ochtend postte ik een bericht op social media en daar kwam een stortvloed aan reacties op. Van hele positieve ervaringen tot hele negatieve. Sommigen kenden Dormicum alleen als noodmedicatie voor epilepsie, anderen beschreven veel nare bijwerkingen tot ernstige allergische reacties. En bij een aantal kinderen had het juist een averechts effect gehad en waren ze er hyper van geworden.
Ikzelf kende het nog van Bommels eerste operatie toen ze 5 weken oud was. Op de PICU (de kinder intensive care) kreeg ze Dormicum zodat ze in slaap bleef na de operatie en kon herstellen. Ik vond het altijd een lugubere naam en ik vond het erg spannend hoe het bloedprikken nu zou gaan.

Maatwerk. Maatwerk. Maatwerk!
Voor mij waren alle reacties een aanleiding voor deze blog. Eén ding wil ik namelijk graag benadrukken: maatwerk is hét sleutelwoord! Ieder kind is anders en ieder kind reageert anders. Dus is het belangrijk om per kind te bekijken wat hij of zij nodig heeft en wat werkt. En dat hoeft niet eens medicatie te zijn.
In ons geval geldt dat ik samen met onze AVG letterlijk per onderzoek en per handeling een plan maak. Voor Bommel is wel ondersteuning met medicatie nodig en Lorazepam lijkt bij haar goed te werken als het gaat om een echo en het maken van een röntgenfoto, maar het blijkt dat er voor haar iets anders nodig is als het gaat om bijvoorbeeld bloedprikken. Als we dit niet doen, moeten we de houdgreep en dwang blijven gebruiken omdat prikken anders simpelweg niet lukt. Dat wil ik niet meer voor haar.
Wat ik in mijn blogs schrijf of op social media plaats is dan ook zeker geen advies of totaaloplossing voor alle (zorgintensieve) kinderen. Ik deel onze ervaringen en welke afwegingen wij persoonlijk maken puur als voorbeeld en om bewustwording te creëren dat er überhaupt opties zijn. Dat wist ik tot voor kort namelijk niet, dat er mogelijkheden zijn om dwang, stress en pijn te voorkomen (zie mijn 1e blog over dit onderwerp)!

Dormicum: wat goed is om te weten
Omdat de ervaringen zo uiteenlopen als het om Dormicum gaat, heb ik Dr. Piet Leroy gevraagd om meer informatie. Deze deel ik graag met jullie:

• Het is goed te weten dat Dormicum / Midazolam er is in allerlei doseringen en toepassingen. Zo is het er als pil, neusspray (alleen brandt dit behoorlijk!), zetpil en als drank. Wij hebben de tabletvorm gebruikt en deze verpulverd door wat eten aan Bommel gegeven.
• Dormicum hoort bij de zogenaamde benzodiazepines. Deze groep van medicijnen hebben 5 kenmerken met elkaar gemeen: ze zijn anti-epileptisch, sedatief (slaapverwekkend), spierontspannend, anxiolytisch (angst remmend) en ze leiden tot een kortdurende amnesie (het tijdelijk niet opslaan van gebeurtenissen in het geheugen).
• Vooral voor het gebruik als anti-epilepsie middel en als slaapmiddel bestaat redelijk wat wetenschappelijk onderzoek. Dormicum als hulpmiddel om een kind door een vervelende  medische verrichting te loodsen is helaas veel minder goed onderzocht. Toch wordt het middel heel vaak in deze context toegepast. Vooral de hoop dat een kind dankzij Dormicum minder bang zal zijn en eventueel doorgemaakte stress en pijn toch zal vergeten zijn daarvoor de belangrijkste redenen, net zoals bij Bommel tijdens het bloedprikken.
• Een kanttekening die hier wel geplaatst moet worden is dat je door dit middel de controle over jezelf compleet kan kwijtraken. Als er dan iets onverwachts gebeurt of er wordt iets vervelends of pijnlijks gedaan (bijvoorbeeld bloedprikken zonder verdovende zalf), dan kan het zijn dat je hiervan toch in paniek raakt. Zeker als je hier al angst voor hebt. Dan kan Dormicum een averechts effect hebben en kan het negatief werken en zelfs tot blijvende angst leiden. Dit middel is dus helemaal niet zo angst remmend als vaak wordt aangenomen.
• En ook met het wissen van nare herinneringen zit het anders dan vaak wordt gedacht. Er is goed onderzocht wat Dormicum daadwerkelijk voor effect heeft op het geheugen van jonge kinderen. Hierbij moeten we onderscheid maken tussen ons ‘bewuste geheugen’ en ons ‘onbewuste geheugen’. Bewust is meer hier & nu. Je leest nu deze blog en morgen weet je als het goed is ook nog dat je dit hebt gelezen. Het onbewuste geheugen slaat bijvoorbeeld geuren, geluiden en de sfeer die er heerst op. Dit zijn geen dingen je die bewust registreert, maar die je wel in verband brengt met dit moment.
• Dormicum onderdrukt het bewuste geheugen wel degelijk. Je slaat minder goed op wat er op dat moment gebeurt, maar toch nog altijd wel zo’n 60%. Je onbewuste geheugen blijft echter 100% intact! Dus het onbewust registeren van dingen die je stress zouden kunnen geven, gaat nog steeds door. Dit is wellicht de verklaring waarom sommige kinderen slecht reageren op Dormicum en anderen goed.
• Hoe dan ook staat vast dat Dormicum niet voor alle kinderen geschikt is. Soms kom je daar pas achter nadat je het een keer hebt geprobeerd. Dit geldt overigens ook voor nogal wat andere rustgevende medicijnen die tijdens medische verrichtingen worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld lachgas. De een reageert er goed op en de ander juist helemaal niet. Daarom is maatwerk per kind en per situatie ook erg belangrijk als het op een medicijnkeuze aankomt! De zoektocht naar geschikte medicijnen voor tijdens onderzoeken & medische handelingen gaat overigens door. Deze ontwikkeling staat dan ook zeker niet stil.
• Daarnaast geldt: behaalde resultaten in het verleden, bieden geen garantie voor de toekomst. Het kan bijvoorbeeld zijn dat jouw kind de eerste 2 keer goed reageert op een bepaald medicijn, maar een derde keer mogelijk niet. Het draait namelijk niet alleen om de medicatie. Ook alle andere omstandigheden moeten goed zijn: de arts, de omgeving, zo weinig mogelijk andere prikkels, er moet geduld & tijd zijn, de plaatst van de prik moet lang genoeg vooraf verdoofd zijn, etc.

In ons geval met Bommel kan het dus zijn dat we onze plannen nog eens aan moeten passen en dat we opnieuw moeten zoeken naar wat werkt.

Hoe ging prikpoging 3?
Voor Bommel en voor ons pakte het gebruik van een kleine dosis Dormicum goed uit. Er was de 3e keer geen houdgreep of dwang nodig. Ze liet alles over zich heen komen. Geen stress, geen hysterie.
Wat ik met dit plan echter niet opgelost kreeg was het feit dat de prikverpleegkundige alle keren eigenlijk geen vaten kon vinden om in te prikken. Dus de hoeveelheid bloed was helaas weer niet voldoende om uitsluitsel te krijgen. Toch vreemd, want Bommel is de afgelopen jaren vaker geprikt en nog nooit zijn we hier zo op vastgelopen als nu. Met dit laatste puzzelstukje ga ik nu aan de slag, samen met onze Kinderarts. Wordt vervolgd…!