Minder
Stel je bent verstandelijk gehandicapt, je bent in het ziekenhuis en hebt verpleegkundige zorg nodig. En stel nou dat de verpleegkundige die jouw naam roept in de wachtkamer is opgeleid door docenten die de gehandicaptenzorg en verstandelijk gehandicapten zien als ‘minder’. Wat voor impact zou dit hebben op hoe diegene jou tegemoet treedt en zorg verleent?
Het hangt er natuurlijk vanaf wat de persoon in kwestie hier zelf van vindt. Was ze het eens met haar docenten, of niet? Handelde ze naar het geuitte oordeel, of koos ze haar eigen pad?
Twee weken geleden sprak ik een student verpleegkunde. Ze zit in haar 3e jaar en gaat stagelopen. Ze heeft bij haar docenten aangegeven in de gehandicaptenzorg haar stage te willen doen; specifiek met verstandelijk gehandicapten. De reactie van meerdere docenten? ‘Zo zonde, je hebt zoveel meer in je mars.’
Zo. Zonde. Je. Hebt. Zoveel. Meer. In. Je. Mars.
Ik moest deze zin even op me in laten werken…
Er zijn dus mensen die de verantwoordelijkheid op zich genomen hebben om een nieuwe generatie zorgprofessionals op te leiden en dan is dít wat ze hun studenten leren?!
Het is dus kennelijk echt zonde als je jouw talent als toekomstig verpleegkundige verspilt aan verstandelijk gehandicapten. Ze zijn jouw vaardigheden niet waard. Ze zijn minder.
Er is dus niet alleen een hiërarchie in de wereld van zorgprofessionals, maar ook in die van patiënten. En naar blijkt staan verstandelijk gehandicapten onderaan.
Dit doet me denken aan de uitspraak: “All animals are equal but some animals are more equal than others.“, uit het boek Animal Farm van George Orwell. Men doet alsof alle patiënten gelijk zijn en iedere patiënt de best mogelijke zorg verdient, maar ondertussen geven sommige zorgprofessionals dus een heel ander signaal af naar diegenen die ze opleiden…
Hete aardappel
De student verpleegkunde vertelde me ook dat meerdere van haar mede-studenten afwijzend op haar keuze reageerde. Verstandelijk gehandicapten doen immers erg raar en ze kwijlen vaak en dat is zo vies om te zien, en zo. Zo wordt erover gedacht. Pijnlijk. Kortzichtig.
Maar ik heb het eerder gehoord.
Zo sprak ik ooit met een Orthopeed. Hij werkt in een team van 32 orthopeden verdeeld over meerdere klinieken in ons land. Hij vertelde me dat van die 32 er maar 2 orthopeden zijn, waaronder hijzelf, die bereid zijn te werken met verstandelijk gehandicapten. 2… En ook: ‘bereid zijn’… alsof het een of andere immense opgave is.
Natuurlijk vroeg ik hem waarom die 30 anderen dat niet wilden. Zijn antwoord: ‘Ze vinden verstandelijk gehandicapten raar. Ze maken gekke geluiden of onverwachte bewegingen en ze weten niet hoe ze met hen om moeten gaan. Ze vinden het ongemakkelijk.’ Dus kinderen zoals mijn lieve Bommel worden in dit team als een hete aardappel doorgegeven omdat niemand zich eraan branden wil.
Zoveel meer
In mijn optiek zijn Bommel en haar mede-verstandelijk gehandicapten niet minder. Ze zijn juist meer. Zoveel meer! Ook de medische zorg aan hen vraagt juist meer skills, niet minder. Juist niet standaard zorg. En dat zou zomaar eens een verrijking van je vak kunnen zijn, als zorgprofessional (én als mens, maar dat terzijde).
Naast het voorkomen van dwang, pijn en angst in een medische setting – waar ik me ook voor inzet en waar gelukkig in de opleidingen steeds meer aandacht voor komt – zou er, in mijn optiek, ook onderwezen moeten worden in het omgaan met VG patiënten (kind & volwassene). En er zou juist gestimuleerd moeten worden om tijdens de opleiding en stages zoveel mogelijk doelgroepen en facetten van de zorg te ervaren. En zeker dus wél stagelopen in de gehandicaptenzorg! Gehandicapten komen immers ook in de ‘gewone’ ziekenhuizen waar de ‘gewone’ verpleegkundige werkt. Ze zijn overal! Het is net alsof ze onderdeel uitmaken van onze samenleving.
Onbekend maakt vaak onbemind, terwijl het echt anders kan. Anders moet.
Er is in ieder geval nog een hoop te leren, zo blijkt, en niet alleen door de studenten…
Afbeelding: SewcreamStudio Stockphoto
Ik heb veel ervaring opgedaan toen ik stage liep in de gehandicaptenzorg. Toen zwakzinnigen werden genoemd. Ik was rond de 20 en vond het best eng. Maar zoveel voldoening gehaald. Snoezelen, zwemmen, maar ook verdrogen en contact maken. Heb nu het niveau niet, maar zou graag mensen met een beperking begeleiden en verzorgen.
Een lach, of een veeg over je wang. Geweldig! En juist daar zijn best veel verpleegkundige handelingen te doen. En ook mensen met een beperking doen er toe.
Wat een goede blog! Als ambassadeur voor de gehandicaptenzorg en verpleegkundige is mijn doel om zoveel mogelijk verpleegkundigen te enthousiasmeren over deze branche! Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat deze branche zo uitdagend is voor een verpleegkundigen maar zodra school dat niet verteld, en de media alleen de zusters in de witte jassen en lange gangen laat zien blijft de gehandicaptenzorg een ondergeschoven kindje! Ik hoop dat deze student verpleegkundige een leuke stage heeft gehad en verliefd is geworden op deze branche net zoals ik in mijn eerste stage 😉
Onthutsend en tenenkrommend en verdrietig. Gelukkig werken er bij de woonzorginstelling van onze zoon zeer fijne verpleegkundigen. En artsen voor verstandelijk gehandicapten. Petje af!
Ik ben zelf ook moeder van een kind met een ernstige verstandelijke beperking, ja ook met kwijl en harde geluiden!
De afgelopen 2 jaar ben ik ‘parent educator’ voor de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hier maken ze juist gebruik van ons als ervaringsdeskundige: we worden gevraagd bij diverse lessen waarbij studenten in de gezondheidszorg ons mogen uitvragen over onze ervaringen met ons kind en in de zorg. Ook komen de studenten een aantal dagen op huisbezoek. Zeer waardevol!!!
